In 2018 zijn er acht broedparen kraanvogel geteld in het Fochteloërveen. Acht paren bouwden een nest en drie hadden een nalegsel. Vier paren kregen kuikens. Uiteindelijk zijn twee kuikens groot en vliegvlug geworden.
Met steeds acht tot negen broedparen in de periode 2014-2018 lijkt het aantal
te stabiliseren.
Het voorjaar van 2018 begon nat, daarna werd het droog tot
extreem droog in de zomer. In totaal zijn er zeven kuikens geteld. In mei
gingen er twee dood door de recreatie- en verkeersdruk op de Fochteloërveenweg;
in juli verdwenen twee grote kuikens toen de plassen droog vielen.
Ouder voert 13 weken
oud kuiken in de vroege ochtend van 23 juli 2018.
Acht broedparen
De broedparen kraanvogel in het Fochteloërveen zijn verdraagzamer
geworden ten opzichte van elkaar. De territoriale mannen in het Fochteloërveen
verjagen in het voorjaar alle andere kraanvogels in het natuurgebied en op de
omliggende akkers. Zodra een territoriale imponerende man op de foerageerplaats
verschijnt, zijn andere kraanvogels op hun hoede of vertrekken. Ook een nieuw broedpaar
werd geregeld lastig gevallen door de buurman.
Acht paren bouwden een nest en drie hadden een nalegsel. Vier
paren kregen kuikens. Twee paren broedden op nog geen 100 meter afstand van
elkaar; zo close is voor het eerst in het Fochteloërveen. Vreemde paren die in
de buurt komen, worden verjaagd, maar de buren laten elkaar met rust.
Paar kraanvogels met vijf
en half week oud kuiken, op 23 juni.
Twee kuikens dood
door Fochteloërveenweg
De buurparen kregen allebei kuikens. Eén paar liet zich
bijna niet zien, waarschijnlijk omdat het vrouwtje in de rui was. Het kuiken
van dit paar is na vijf en halve week gezien vanuit een boom.
De twee kuikens van de buren zijn een paar dagen oud
geworden. De familie wilde de Fochteloërveenweg oversteken om bij de
slaapplaats te komen. Door een constante recreatie- en verkeersdruk lukte dat
niet. De ouders waren onrustig en alarmeerden als er mensen stopten of bleven
staan. Dit ging door totdat het donker werd en kostte beide kuikens het leven.
Vaak krijgt de vos de schuld als er kuikens zijn verdwenen,
ook als er geen bewijs is. Feit is dat er vooral veel mis gaat door directe of
indirecte invloed van mensen.
Eén van de dode
kuikens die is omgekomen door de drukte op de Fochteloërveenweg, 11 mei 2018.
Twee grote kuikens verdwijnen
nadat plassen droogvallen.
Een paar met één kuiken is voor het laatst gezien toen het
jong acht weken oud was. Een ander paar is net na uitkomst met twee kuikens
gezien en had in juli één kuiken van zeven weken oud. Daarna zijn de kuikens verdwenen
op het moment dat veel plassen droog vielen in juli.
In juli 2018 vallen
veel plassen droog in het veen en de randzone. Op de foto boven plassen langs de Helomaweg, hieronder het Fochteloërveld.
Half juli: twee kuikens
vliegvlug, of toch niet?
Ouders met kuikens leven teruggetrokken. Dat is maar goed
ook, want anders was het snel gebeurd met de kraanvogels in het Fochteloërveen.
Door de jaren heen zie je dat paren schuw worden bij veel lawaai of drukte. Kraanvogels
worden minder schuw in gebieden zonder mensen en als het stil is.
Als de kuikens groter worden, bestaat de kans dat je ze treft
op een wandel- of fietspad. Vaak zullen ze net zo snel weer opgaan in de
vegetatie als die er is; zoniet, dan volgt alarm. Houd afstand en handel juist,
geniet ervan, maar respecteer de privacy van deze vogels.
Na een week of tien worden kleine stukjes gevlogen en na 11
weken kunnen ze de akkers bereiken buiten het veen. In 2018 vloog één van de
kuikens pas na 13 weken, waarschijnlijk als gevolg van voedselgebrek, veroorzaakt
door de droogte. Toen de kuikens twee maanden oud waren, at de familie dagen
achtereen vooral graszaden en spinnen.
Familie met 8 weken
oude kuikens, 19 juni Fochteloërveen.
Stop versnipperen
rust- en kuikenopgroeigebied
Al met al was het een mager broedsucces in 2018, met 0,25
kuiken per broedpaar met nest.
Het Fochteloërveen is de belangrijkste broedplaats voor
kraanvogels en de enige zomerverzamelplaats met een groeiend aantal kraanvogels
in Nederland. In de kernopgave van het beheerplan Fochteloërveen Natura 2000 staat
dat er voldoende rustgebied moet zijn voor soorten als de kraanvogel.
Om het broedsucces van de kraanvogel te verbeteren, is meer
aaneengesloten rust- en kuikenfoerageergebied noodzakelijk. De aanleg van
nieuwe wandel- en fietspaden in de randzone van het hoogveen staat hier haaks
op. Het gevolg is versnippering en dat is niet alleen slecht voor de
kraanvogels, maar heeft al een negatief effect op de kwalificerende
niet-broedvogels die zijn aangewezen voor het Fochteloërveen.
Kraanvogelpaar met
kuiken waarvan één waakt wanneer groep mensen op 500 meter staat op het
wandelpad (linksboven op de foto).
Overzicht maatregelen die de kraanvogel in het Fochteloërveen helpen:
Afsluiten
Fochteloërveenweg vanwege de sterk toegenomen verkeer- en recreatiedruk.
Meer
natuur- en kuikenopgroeigebied vanwege de alsmaar groeiende recreatiedruk.
Geen nieuwe
wandel- en fietspaden in het kuikenfoerageergebied door foerageerplaatsen van
de kraanvogel.
Inrichten
van kuikenopgroeigebied rond het veen, vooral in gebieden tussen Assen en
Bovensmilde die grenzen aan het Dutch Crane Resort-gebied en de nieuwbouw van Kloosterveen
in Assen.
Opslag
langs wegen in kuikenopgroeigebied en pleisterplaatsen van kraanvogels zoveel
mogelijk laten staan; alleen snoeien als het nodig is en er dan geen kaalslag
van maken.
Natura
2000 gebieden beschermen en stoppen met lage aanvliegroutes vanaf regionale
luchthavens als Eelde en Lelystad.
Broedgebied
van paren met kuikens afsluiten in de meest kwetsbare periodes en incidenteel als
het nodig blijkt.
Waarnemingen
van kraanvogels in de broedtijd en groepen kraanvogels buiten de broedtijd
onder embargo zetten op waarneming.nl.
Vanaf 1999 zitten er territoriale kraanvogels in het Fochteloërveen. Het eerste kraanvogelnest in Nederland werd hier gevonden tijdens de MKZ-crisis in 2001.
